Triage in de huisartsenpraktijk

Triage is de poortwachter van de huisartsenzorg. Dagelijks beoordelen triagisten telefonisch, aan de balie of via digitale systemen (zoals Moetiknaardedokter.nl) hoe dringend een klacht is. Op basis daarvan wordt bepaald of iemand direct, dezelfde dag of later moet worden gezien.

In letselschadezaken is triage regelmatig onderwerp van discussie. Patiënten stellen dat “niet snel genoeg is ingegrepen”, terwijl de zorgverlener benadrukt dat de beoordeling zorgvuldig en volgens richtlijn is gemaakt met de informatie die toen beschikbaar was.
Het is belangrijk om triage altijd te beoordelen in context: op het moment van het contact, met de kennis van toen — niet met de wijsheid van later.

Wat is triage?

Triage betekent letterlijk: het inschatten van urgentie. De triagist beoordeelt hoe ernstig een klacht is en hoe snel actie nodig is. Daarbij worden vaste protocollen gebruikt, zoals de NHG-TriageWijzer, met vragen over aard, duur en ernst van de klachten en zogenoemde alarmsymptomen, signalen die kunnen wijzen op iets ernstigs, zoals plots uitval of acute pijn.

Bij twijfel hoort overleg met de huisarts plaats te vinden. Het doel is veilig prioriteren: de patiënten met de meest dringende klachten eerst helpen. Toch kan een beoordeling die zorgvuldig lijkt, achteraf te licht blijken wanneer een klacht zich onverwacht ernstig ontwikkelt.

Casus: gehoorverlies na verkoudheid

Een man belt zijn huisartsenpraktijk omdat hij sinds een dag aan één oor minder hoort en een aanhoudende pieptoon (tinnitus) ervaart. Hij was recent verkouden.
De triagist beoordeelt dit als niet-spoedeisend: geen pijn, koorts, vocht of duizeligheid. Advies: afwachten.

Na ruim een week zonder verbetering volgt alsnog een verwijzing naar de KNO-arts. Daar blijkt sprake van plots gehoorverlies (sudden deafness), een zeldzame aandoening waarbij het gehoor binnen korte tijd verdwijnt door schade aan het binnenoor of de gehoorzenuw.
Snelle behandeling met corticosteroïden (ontstekingsremmende medicijnen zoals prednison) kan herstelkansen vergroten, maar deze startte te laat. De patiënt houdt blijvend gehoorverlies en tinnitus.

Analyse

Volgens de NHG-Standaard Slechthorendheid is plots gehoorverlies altijd een spoedindicatie. De patiënt had binnen 24 uur beoordeeld moeten worden.
De triagist handelde waarschijnlijk correct binnen de standaardvragen, maar herkende niet dat plots gehoorverlies een uitzondering vormt op de gebruikelijke verkoudheidsklachten.

Telefonische triage blijft complex: beslissen onder tijdsdruk, zonder de patiënt te zien, op basis van beperkte informatie. Gericht doorvragen, bijvoorbeeld “Is het gehoor plots weggevallen?”, kan het verschil maken tussen veilig afwachten en directe actie.

Deze casus laat zien dat ook een zorgvuldig proces tot een ongunstige uitkomst kan leiden. De nadruk ligt op leren en verbeteren, niet op schuld.

Reflectie

De beoordeling moet worden gezien in de omstandigheden van dat moment. Er waren geen duidelijke alarmsymptomen en de beslissing leek passend binnen het protocol, maar de richtlijn benoemt plots gehoorverlies expliciet als spoed.

Dit spanningsveld tussen protocol en klinisch inzicht is typerend voor de huisartsenzorg. Triagisten werken onder druk en met beperkte informatie, terwijl zij ook zeldzame signalen moeten herkennen.
Een goed functionerend systeem vraagt om voortdurende scholing, feedback en laagdrempelig overleg met de huisarts.

De bredere context

Huisartsenspoedposten behandelen jaarlijks ruim 3,8 miljoen spoedcontacten, waarvan circa 40% urgent is (U1–U3) [1]. De zorgvraag stijgt, klachten worden complexer en personeelstekorten houden aan [2]. Triage is daardoor cruciaal. Om de veiligheid te waarborgen investeren huisartsenposten in digitale triagetools, videoconsulten en AI-toepassingen die helpen signalen sneller en consistenter te beoordelen [3].
Daarnaast wordt gewerkt aan betere samenwerking in de acute zorgketen tussen huisartsenposten, ziekenhuizen, ambulancezorg, thuiszorg en GGZ-crisisdiensten [4].

Ondanks de toenemende druk blijft het veiligheidsniveau hoog. Landelijke monitors laten geen toename van ernstige calamiteiten zien, een teken van een veerkrachtig en lerend systeem.

Lessen voor de praktijk

• Herken de uitzonderingen. Sommige klachten lijken onschuldig maar vereisen snelle actie (zoals plots gehoorverlies, verlamming of plots visusverlies).
  
  
• Vraag actief door. Vooral bij telefonische triage is gerichte vraagstelling essentieel.
  
  
• Documenteer zorgvuldig. Noteer wat de patiënt vertelt, welke vragen zijn gesteld en welke overwegingen zijn gemaakt.
  
  
• Leer van evaluaties. Structurele reflectie helpt de herkenning van risicosignalen verbeteren.
  
  

Conclusie

Triage is geen exacte wetenschap, maar een professionele beoordeling onder tijdsdruk en met beperkte informatie.
In deze casus werd een belangrijke uitzondering gemist, met blijvend gehoorverlies tot gevolg.
Het illustreert de kwetsbaarheid én kracht van de eerste lijn: snel, zorgvuldig en mensgericht handelen binnen een steeds complexer zorglandschap.

Referenties

1. NIVEL. Zorg en ziekte in cijfers – Huisartsenspoedposten. Geraadpleegd 2025. https://www.nivel.nl
   
   
2. NZa. Kerncijfers Acute Zorg. Nederlandse Zorgautoriteit, 2024. https://www.nza.nl/zorgsectoren/acute-zorg/kerncijfers-acute-zorg
   
   
3. RIVM / VZinfo. Acute zorg – aanbod en organisatie. Geraadpleegd 2025. https://www.vzinfo.nl/acute-zorg
   
   
4. Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ). Monitor Acute Zorg 2024 – Samenwerking in de keten. Utrecht, 2024.

‍